Iz budžetske rezerve još skoro milion evra za izgradnju Hrama Svetog Save

Od 14. oktobra u prodaji je 7,6 miliona primeraka doplatnih markica u vrednosti od 10 dinara, od čije bi prodaje do 14. decembra trebalo da se prikupi 76 miliona dinara (646.833 evra). Kako piše u Uredbi, koja je usvojena polovinom septembra, taj novac će biti upućen Svetom arhijerejskom sinodu Srpske pravoslavne crkve za finansiranje građevinsko-zanatskih i radova na uređenju enterijera Hrama Svetog Save.

Međutim, Vlada Srbije je 24. oktobra usvojila rešenje kojim iz budžetskih rezerva izdvaja još 116.137.000 dinara (988.437 evra) radi „obezbeđivanja nedostajućih sredstava potrebnih za realizaciju Uredbe o izdavanje doplatne marke ‘Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save’”. 

Nakon Vučića, SPC dodelila orden i Malom

Svega pet dana nakon što je iz budžeta izdvojeno blizu milion evra za završetak izgradnje Hrama Svetog Save, SPC je ministru finansija Siniši Malom dodelila orden Velikomučenika Кragujevačkih prvog stepena. Kako je Ministarstvo finansija saopštilo, Mali je prošle godine, kao gradonačelnik Beograda, izdvojio sredstva koja su bila neophodna kako bi se posle 10 godina završio hram kod Lazarevca.

Početkom oktobra, SPC je dodelila orden i predsedniku Srbije Aleksandru Vučiću i to za „delatnu ljubav prema Crkvi i neumornu borbu za celovitost Srbije, a posebno za očuvanje Kosova i Metohije u njenom sastavu”.

Za završetak radova na Hramu Svetog Save, čija je izgradnja započeta još 1935. godine, građani Srbije su izdvajali novac od 2012. godine od obaveznih doplatnih poštanskih markica.

Kako je ranije objavio RSE, od 2012. do 2018. godine prodajom doplatnih markica za izgradnju tog pravoslavnog hrama prikupljeno je više od četiri miliona evra.

Izdvajanja novca za SPC iz sredstava tekuće budžetske rezerve postalo je pravilo, budući da je na ovaj način samo ove godine Crkva na ime obnove i izgradnje svojih objekata dobila više od 11 miliona evra.

Odluka o najvećoj donaciji Crkvi ove godine doneta je 23. marta, kada je Vlada odlučila da uplati 10 miliona evra za nastavak izgradnje Hrama Svetog Save.

Koliko tačno Srpska pravoslavna crkva dobija novca iz budžeta Srbije novinari Insajdera pitali su Ministarstvo finansija još 20. maja, ali odgovor, uprkos pozivanju na Zakon o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja, nismo dobili.

Prema istraživanju Insajdera, iz državnog budžeta, koji pune svi građani Srbije, Crkva svake godine dobija veliku sumu novca. Primera radi, samo u 2018. godini za SPC je opredeljeno više od 2,3 miliona evra.

I pored toga, Vlada je i prošle godine uplaćivala Crkvi velikodušne donacije. To se dogodilo i krajem 2018. godine, kada joj je, kako je saopšteno, zbog „teške situacije” iz budžetskih sredstava uplaćeno oko million evra.

SPC je favorizovana jer je ubedljivo najveći pojedinačni dobitnik budžetskih sredstava iz linije 481 namenjene nevladinim organizacijama. Prema istraživanju Insajdera, država je od 2002. do početka 2017. izdvojila više od 90 miliona evra za potrebe svih crkava i verskih zajednica, od čega je ubedljivo najviše dobila Srpska pravoslavna crkva.

Oslobođena poreza za osnovnu delatnost i imovinu

Prema Zakonu o crkvama i verskim zajednicama, SPC i druge verske zajednice su oslobođene poreza za svoju osnovnu delatnost i imovinu. Ne plaćaju porez na imovinu bogomolja, imaju pravo na povraćaj PDV-a za robu koja je u funkciji bogosluženja, a zdravstveno i socijalno osiguranje za sveštenike uplaćuje se iz budžeta Republike Srbije.

SPC ima i svoje preduzeće, čiji je zvaniči vlasnik Patrijaršijski upravni odbor, a reč je o preduzeću Patrijaršijska dobra d.o.o, za proizvodnju i prodaju vina, suvenira i sličnih proizvoda.

Na svoja preduzeća i privredne delatnosti, prema istraživanju Insajdera, crkve plaćaju poreze, a to nalaže i zakon u kom se navodi da crkve i verske zajednice „mogu da obavljaju privrednu ili drugu delatnost na način i u skladu s propisima kojima je uređeno obavljanje tih delatnosti”.

Pored toga što se finansiraju direktno iz budžeta, crkve i verske zajednice u Srbiji finansije obezbeđuju i kroz donaciju i iz sopstvenih prihoda od raznih crkvenih i verskih usluga. Donatori mogu biti oslobođeni „odgovarajućih poreskih obaveza”, a prema istraživanju Insajdera dešavalo se i to da su među donatorima i javna i državna preduzeća.

Takođe, prema Zakonu o računovodstvu iz 2013, ali i prethodnim zakonima, crkve i verske zajednice nemaju nikakavu obavezu da objavljuju finansijske izveštaje.

Izvor: Insajder, 021