Vlada ponovo donira SPC – pola miliona evra za obnovu hrama u Mostaru

Kako je objavljeno u Službenom glasniku, Vlada Srbije je na sednici koja je održana 11. jula donela odluku da iz sredstava tekuće budžetske rezerve odobri 59,1 milion dinara na ime dotacije Srpskoj pravoslavnoj Eparhiji zahumsko-hercegovačkoj i primorskoj. Kako je navedeno, sredstva su dodeljena radi obnove Hrama Svete Trojice u Mostaru.

Izdvajanja novca za SPC iz sredstava tekuće budžetske rezerve postalo je pravilo, budući da je na ovaj način samo u poslednjih pet meseci Crkva na ime obnove i izgradnje svojih objekata dobila blizu 11 miliona evra.

Odluka o najvećoj donaciji Crkvi ove godine doneta je 23. marta, kada je Vlada odlučila da uplati 10 miliona evra za nastavak izgradnje Hrama Svetog Save.

Potom je početkom maja iz budžetskih rezervi SPC od Vlade dobila još jednu donaciju u iznosu od 30 miliona dinara ili oko 254.000 evra. Na ime dotacije Eparhiji britansko - skandinavskoj SPC, a radi pomoći za izgradnju Manastira Pokrova presvete Bogorodice i Srpskog centra u Vokstropu, u Švedskoj, Vlada je odobrila pomoć 12 miliona dinara.  

Takođe, na istoj sednici Vlade odobrena je i uplata 18 miliona dinara Srpskoj pravoslavnoj eparhiji budimskoj, a radi pomoći za završetak radova na Muzeju Eparhije budimske u Sentandreji, u Mađarskoj.

Svega nedelju dana kasnije, na sednici Vlade odlučeno je da se sa 27,6 miliona dinara ili oko 234.000 evra pomogne Eparhija gornjokarlovačka u Hrvatskoj i to zbog izvođenja radova na izgradnji i uređenju pravoslavnog hrama u Vrginmostu.

Koliko tačno Srpska pravoslavna crkva dobija novca iz budžeta Srbije novinari Insajdera pitali su Ministarstvo finansija još 20. maja, ali odgovor, uprkos pozivanju na Zakon o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja, nismo dobili.

Milioni iz budžeta i velikodušne donacije

Ipak, prema istraživanju Insajdera, iz državnog budžeta, koji pune svi građani Srbije, Crkva svake godine dobija veliku sumu novca. Primera radi, samo u 2018. godini za SPC je opredeljeno više od 2,3 miliona evra.

I pored toga, Vlada je i prošle godine uplaćivala Crkvi velikodušne donacije. To se dogodilo i krajem 2018. godine, kada joj je, kako je saopšteno, zbog “teške situacije” iz budžetskih sredstava uplaćeno oko million evra.

SPC je favorizovana jer je ubedljivo najveći pojedinačni dobitnik budžetskih sredstava iz linije 481 namenjene nevladinim organizacijama. Prema istraživanju Insajdera, država je od 2002. do početka 2017. izdvojila više od 90 miliona evra za potrebe svih crkava i verskih zajednica, od čega je ubedljivo najviše dobila Srpska pravoslavna crkva.

SPC se prošle godine pojavila i kao investitor u izgradnji poslovno-stambenog kompleksa u bloku 32 na Novom Beogradu. Izgradnju objekata finansira suinvestitor, firma PMC inženjering, dok će Crkva budući poslovni objekat iznajmljivati kompanijama. Poslovni prostor prostiraće se na 5.235 metara kvadratnih, a dva stambena kompleksa na oko 25.000 metara kvadratnih.

Kako su iz SPC u aprilu prošle godine saopštili, prihode će koristiti za “svoje potrebe”, među kojima je, preciziraju, i završetak Hrama Svetog Dimitrija.

Oslobođena poreza za osnovnu delatnost i imovinu

Prema Zakonu o crkvama i verskim zajednicama, SPC i druge verske zajednice su oslobođene poreza za svoju osnovnu delatnost i imovinu. Ne plaćaju porez na imovinu bogomolja, imaju pravo na povraćaj PDV-a za robu koja je u funkciji bogosluženja, a zdravstveno i socijalno osiguranje za sveštenike uplaćuje se iz budžeta Republike Srbije.

SPC ima i svoje preduzeće, čiji je zvaniči vlasnik Patrijaršijski upravni odbor, a reč je o preduzeću Patrijaršijska dobra d.o.o, za proizvodnju i prodaju vina, suvenira i sličnih proizvoda.

Na svoja preduzeća i privredne delatnosti, prema istraživanju Insajdera, crkve plaćaju poreze, a to nalaže i zakon u kom se navodi da crkve i verske zajednice “mogu da obavljaju privrednu ili drugu delatnost na način i u skladu s propisima kojima je uređeno obavljanje tih delatnosti”.

Pored toga što se finansiraju direktno iz budžeta, crkve i verske zajednice u Srbiji finansije obezbeđuju i kroz donaciju i iz sopstvenih prihoda od raznih crkvenih i verskih usluga. Donatori mogu biti oslobođeni “odgovarajućih poreskih obaveza”, a prema istraživanju Insajdera dešavalo se i to da su među donatorima i javna i državna preduzeća.

Takođe, prema Zakonu o računovodstvu iz 2013, ali i prethodnim zakonima, crkve i verske zajednice nemaju nikakavu obavezu da objavljuju finansijske izveštaje.

Izvor: Insajder