Građanski rat u Siriji - potpuni zaokret i pad Vlade Bašara al Asada (VIDEO)
U 13 i po godina dugom građanskom ratu, za nešto manje od dve nedelje dogodio se potpuni zaokret. Do sada, činilo se, neprikosnoveni vladar Sirije Bašar al Asad i njegova vlada poklekli su pred ofanzivom pobunjenika sa severa. Da je Bašar al Asad zbačen s vlasti i da je napustio državu, naišlo je na oduševljenje stotina hiljada Sirijaca koji su i sami morali da napuste domovinu tokom prošle decenije. Međutim, umesto Bašara al Asada koji je optuživan za ratne zločine nad sopstvenim narodom, sada je u Damasku najmoćnija ličnost - bivši komandant ogranka Al Kaide.
Za 12 dana pobunjeničke ofanzive urušila se vlast koju je Bašar al Asad nemilosrdno branio 13 i po godina. Posle pada Alepa u ruke pobunjenika predvođenih borcima islamističke organizacije Hajat Tahrir al Šam (HTS), vojska režima u Damasku nije pružala značajan otpor. U ofanzivi sa severa ka jugu zauziman je grad za gradom, da bi u ruke pobunjenika u noći između subote i nedelje pao i Damask. Svestan da će izostati pomoć Rusije i Irana, koju je dobio deceniju ranije, Bašar al Asad je sa porodicom i najbližim saradnicima napustio Siriju i avionom se uputio u Moskvu.
Odlaskom Bašara al Asada, kao najmoćniji pojedinac u Siriji nametnuo se Abu Muhamed al Džolani – vođa islamističkog HTS-a i bivši komandant sirijskog ogranka terorističke organizacije Al Kaide. Al Džolani, koga su Sjedinjene Države označile teroristom i nudile 10 miliona dolara za njegovu glavu, tvrdi da se distancirao od terorističkih organizacija i da se sada zalaže za pluralizam i toleranciju u Siriji. Po zauzimanju Damaska, Džolani je proglasio pobedu u ime islamističke nacije i najavio prve mere.
"Sutra, kada institucije počnu da rade svoj posao – da pružaju usluge, bezbednost i staraju se o miru, nadam se da će svako ko nosi oružje otići do svoje baze, divizije ili bataljona, jer nećemo dozvoliti da nastane haos zbog pucnjava na ulicama", izjavio je vođa HTS-a Abu Muhamed al Džolani.
Građanski rat u Siriji počeo je 2011. godine, tokom takozvanog Arapskog proleća. Reč je o seriji nemira koji su izbili u arapskim državama, a stepen nasilja i rezultati tih događaja razlikovali su se od države do države. Tako su ti događaji, s jedne strane, u Tunisu doveli do pada diktature i demokratizacije države, dok su u državama poput Libije i Sirije izbili deceniju dugi građanski ratovi koji su odneli stotine hiljade života i raselili milione.
Isprva mirni protesti u Siriji, na kojima je tražena demokratizacija države, ubrzo su se pretvorili u oružani sukob jer je režim Bašara al Asada pokušao silom da uguši proteste. Dok je u prvim godinama rata sirijska avijacija bombardovala gradove, koji su bili uporišta opozicije, Sirija je postala pogodno tle za terorističke organizacije. Najpre je situaciju iskoristila Al Kaida i organizovala terorističke napade na Damask preko svog ogranka, takozvanog Fronta al Nusra - organizacije u kojoj je služio sada najmoćniji čovek Sirije - vođa HTS-a Abu Muhamed al Džolani.
S druge strane, rat je omogućio i uspon takozvane Islamske države 2014. godine, zbog čega su se u sukob direktno uključile i svetske i regionalne sile. Pored ostalih, Sjedinjene Države i Turska podržali su pojedine opozicione grupe, dok su Iran i Rusija stali na stranu zvaničnog Damaska. Naposletku, takozvana Islamska država poražena je 2019. a uz pomoć Rusije, snage Vlade u Damasku vratile su većinu izgubljene teritorije.
Godinu kasnije, sklopljeno je primirje koje je Siriju - pogođenu građanskim ratom - držalo relativno mirnom, sve do pre dve nedelje. Prema podacima Ujedinjenih nacija iz 2022. godine, u ratu u Siriji stradalo je najmanje 306.000 civila, a milioni su raseljeni, što je dovelo i do međunarodnih kriza, poput evropske migrantske krize 2015. godine.
Izvor: Insajder