Most koji razdvaja: Najave o otvaranju mosta u Kosovskoj Mitrovici za Srbe provokacija za Albance pitanje suvereniteta

Glavni most u Kosovskoj Mitrovici već 25 godina deli grad na dva dela. Severni - većinski srpski i južni, u kojem žive Albanci. Podela koju je doneo kraj rata 1999-. godine i pripadnici francuskog kontigenta KFOR-a kojima je jedan od glavnih kontrolnih punktova postao upravo most. Skoro svakodnevne incidente i pokušaje Albanaca da iz južnog dela pređu u severni deo grada, pratilo je i proterivanje Srba iz već tada većinski albanskog dela grada:

 "Od najranijih posleratnih dana, za Albance most je predstavljao, a predstavlja i dalje, prepreku uspostavljanju kompletnog suvereniteta nad severnim delom Kosova, dok je za Srbe označavao zamišljenu granicu koja je sever odvajala od ostatka Kosova. Pregovori o otvaranju mosta bili su deo dijaloga Beograda i Prištine koje je vodila EU, a kao rezultat 2014. je postignut dogovor o Zaključcima predstavnika EU o uklanjanju barikada i revitalizaciji mosta, a godinu dana kasnije i dogovor o otvaranju mosta, odnosno Zaključci Radne grupe o slobodi kretanja/mostu. Iako su kasnije dogovoreni još neki koraci, a mnogi od njih i ispunjeni, jedna od predviđenih tačaka – da mape administrativnih granice područja naselja Suvi Do i Brđani budu definisane putem Memoranduma o razumevanju između relevantnih ministarstava“, odnosno da dođe do administrativne podele/razgraničenja spornih delova Severne i Južne Mitrovice, nikada nije implementirana. Samim tim, proces revitalizacije nije mogao biti okončan", kaže za Insajder Jovana Radosavljević, direktorka NVO "Nova socijalna inicijativa" iz Kosovske Mitrovice.

Prema istraživanju koje je rađeno 2017.godine samo 14,6 Srba je bilo za otvaranje mosta u celosti, dok je taj procenata mnogo veći kod Albanaca - 61,8.

Poslednja najava da će most biti u potpunosti otvoren došla je od kosovskog premijera Aljbina Kurtija. On je ovo saopštio dan posle sastanka sa ambasadorima zemalja Kvinte (Francuska, Nemačka, Velika Britanija, Italija i Sjedinjene Američke države) i šefom kancelarije Evropske unije u Prištini:

"Nedavne najave o otvaranju glavnog mosta mogu se tumačiti kao nastavak provokativnih, unilateralnih akcija Vlade Kosova. Takve akcije je u prethodnom periodu međunarodna zajednica prepoznavala kao remetilački faktor u dijalogu i širim odnosima Beograda i Prištine, te su kao takve označene i najave povezane sa sudbinom mosta.  Više međunarodnih aktera, među njima i misija KFOR-a, istakli su da bi se trebalo uzdržati od jednostranog „otvaranja“ mosta, već da bi se o ovoj temi trebalo diskutovati u okviru dijaloga dveju strana. Elem, na samom mostu stacionirani su pripadnici karabinijera – italijanske policije koji deluju u sastavu KFOR-a i teško je zamisliti da bi kosovska vlada želela da uđe u otvoreni sukob sa pripadnicima međunarodne NATO misije kako bi most otvorili. Takođe, samo dva dana nakon sastanka Kurtija sa ambasadorima zemalja „Kvinte“ na Kosovu, gde je jedna od glavnih tema bila upravo otvaranje mosta, KFOR je putem društvenih mreža objavio snimak u celosti posvećenim njihovim aktivnostima na glavnom mitrovičkom mostu, što se može tumačiti kao svojevrstan signal da oni nisu spremni da dopuste sprovođenje unilateralnih akcija u smeru njegovog otvaranja",  objašnjava Radosavljević.

Tenzije na severu Kosova su povećane u prethodnih nekoliko godina i na svaki potez se gleda sa strepnjom. Tako da, iako bi mostovi trebalo da spajaju ljude, u gradu na reci Ibar to nije tako već 25 godina. Ne bez razloga.

"Često se govori kako, kontra logici, glavni most u Mitrovici predstavlja simbol razdvajanja, a ne spajanja dveju zajednica – one srpske, koja većinski živi na severu i albanske, primarno stacionirane na južnom delu podeljenog grada. Glavni razlog za takav stav leži u činjenici da je, u periodu nakon rata, most bio poprište mnogobrojnih sukoba i incidenata između pripadnika pomenutih zajednica, a kasnije su u njegovoj blizini instalirane „barikade“ čime je saobraćaj njime i faktički onemogućen. Iako u Mitrovici postoji još nekoliko mostova gde se saobraćaj odvija nesmetano, priče o „otvaranju“ glavnog mosta, zbog upravo opisanog značaja i simbolike koju nosi, unosile su nelagodnosti kod pripadnika srpske zajednice i doprinosile podizanju tenzija. Dakle, nakon rata, na mostu je izvršena de facto podela između severnog i južnog dela, kasnije formalizovana formiranjem dveju opština – Severne i Južne Mitrovice", zaključila je direktorka NVO "Nova socijalna inicijativa" Jovana Radosavljević u razgovoru za Insajder.

Jedna od najinteresantnijih najava otvaranja glavnog mosta u Kosovskoj Mitrovici za saobraćaj motornih vozila desila se pre šest godina.  Naime, tadašnji gradonačelnik južnog dela Mitrovice Agim Bahtiri je najavljujući otvaranje mosta saopštio da će na tom događaju pevati svetska muzička zvezda Šakira.

Izvor: Insajder