Uspostavljeno jedinstvo SPC i MPC
Nakon 55 godina od razlaza i 20 godina od pokušaja pomirenja, Srpska i makedonska pravoslavna crkva ponovo će zajedno služiti liturgije i priznavati jedna drugu. Raskol između dve crkve sve vreme je opterećivao i odnose među državama, pa se čiinilo da je pitanje više političko nego crkveno.
Sve je počelo 1967. kada se makedonska crkva odvojila od srpske patrijaršije i to sve u sklopu autonimije republika u komunističkoj Jugoslaviji iako je SPC 1959. Makedoncima ponudila autonomni status. Od tada traje tihi sukob koji je praktično eskalirao nakon dugogodišnjih pregovora i sklapanja takozvanog Niškog sporazuma 2002.
Ovim sporazumom SPC je priznala najširu crkvenu autonomiju eparhijama u Makedoniji, a da zauzvrat Ohridska arhiepiskopija zadrži simbol i izbor poglavara Crkve u Makedoniji koji potvrđuje patrijarh srpski. Međutim taj sporazum je u Makedoniji ocenjen kao nacrt koji nema obavezujući karakter. Jedini koji je naknadno prihvatio i potpisao Niški dogovor bio je mitropolit Jovan.
Onima koji su zagovarali raskol SPC je branila da rade kao sveštenici i suspendovala ih. S druge strane u Makedoniji je počeo progon vladike Jovana koji je prvo osuđen zbog toga što je vršio službu u jednom manastiru da bi na kraju 2012. godine bio osuđen zbog navodne pronevere novca. Za sve to vreme malo je informacija iz crkve, ali mnogo više iz državnih struktura pa je tako predsednik srbije Tomislav Nikolić tražio amnestiju za osuđenog vladiku. Do toga nije došlo, a vladika Jovan je pušten iz zatvora 2015. godine. Aktivnu ulogu u zahtevu za samostalnost makedonske crkve preuzeli su 2020. i premijer i predsednik Sevrne Makedonije koji su od Vaseljenske ptarijaršije zatražili da da samostalnost makedonskoj crkvi. Pre nedelju dana Vaseljenska ptarijaršija priznala je crkvu Severne Makedonije ali kao Ohridsku arhieposkopiju. Ostavljeno je Srpskoj pravoslavnoj crkvi da reguliše administrativna pitanja između dve crkve.
Vladika na Đurđevdan najavio pomirenje
Iako za većinu iznenađenje za vernike je bilo očekivano jer je rešenje spora sa makenodskom crkvom najavio vladika zvorničko- tuzlanski nekoliko dana ranije u besedi povodom Đurđevdana. On je tada otkrio da je bio u pratnji patrijarha Porfirija na sastanku u niškoj eprihiji sa predstvanicima makedonske pravoslavne crkve.
Vladika Fotije, 6. maj 2022. je izjavio: „Prvo da se svi pomolimo Bogu, a se Ohriska arhijepiskopija na saboru u maju vrati u jedinstvo sa srpkom parvoslavnom crkovom.“
Patrijarh: Odluka o vraćanju MPC u jedinstvo sa Srpskom pravoslavnom crkvom-čudo Na saboru SPC u maju objavljena je i odluka o prihvatanju statusa pune unutrašnje samostalnosti Makedonske pravoslavne crkve – Ohridske arhiepiskopije.
Patrijarh sprski Porfirije je tokom današnjeg sastanka sa predsednikom Srbije rekao da SPC to vidi kao čudo, jer se nije očekivalo da je tako nešto moguće, i da je zahvalan Bogu na tome.
„Dao je Bog, kao i molitve i žrtve koje je podneo arhiepiskop Jovan i ostala braća iz Ohridske arhiepiskopije, da dođemo do onoga što je očigledno bila čežnja i potreba, a to je da se uspostavi jedinstvo”, rekao je patrijarh.
Dijalog izmešu crkava će se, kako je najavljeno, nastaviti i to kako je naglašeno po crkvenim načelima bez uticaja realpolitike ili geopolitike. Dok izgleda da je sve konačno uredu analitičari iz makedonije kažu da makedoknaska crkva nijedobila ono što je decenijama tražila punu autokefalnost. Prva litrgija pomirenja biće u četvrtak u Hramu Svetog Save u Beogradu.