Status Kosova i Metohije kroz nedavnu istoriju (VIDEO)
Više datuma u savremenoj istoriji obeležilo je sudbinu Kosova i Metohije. Pre 110 godina, Kraljevina Srbija i Kraljevina Crna Gora oslobodili su ga osmanske vladavine u Prvom balkanskom ratu. Tokom Drugog svetskog rata, fašistička Italija okupirala je veći deo Kosova i Metohije i pripojila ga takozvanoj Velikoj Albaniji. Ta područja oslobođena su 1944. godine, da bi sledeće godine Kosovo i Metohija dobilo status posebne autonomne oblasti u sastavu Srbije. Gde je danas, skoro četvrt veka od Kumanovskog sporazuma i deceniju i po od samoproglašene nezavisnosti, 17. februara 2008. godine?
Tada oblast Kosovo i Metohija, današnju teritoriju kompletirala je 1960. godine, kada su delovi Raške, u centralnoj Srbiji, dodeljeni Opštini Leposavić.
Tri godine kasnije oblast prerasta u autonomnu pokrajinu, da bi pet godina kasnije, 1968. godine, iz naziva uklonjena Metohija.
Prema Ustavu iz 1974. godine Kosovo dobija široku autonomiju u okviru Srbije.
Nedugo posle smrti predsednika SFRJ Josipa Broza Tita 1980, Albanci organizuju masovne demonstracije, sa zahtevom da Kosovo dobije status Republike. Slede sukobi sa JNA i narušavanje međunacionalnih odnosa.
Godine 1990. Skupština Srbije usvaja ustavne amandmane kojima Kosovo gubi široku autonomiju, a u naziv se vraća Metohija.
Sledeće godine, kosovski Albanci proglašavaju nezavisnost takozvane Republike Kosovo, koju je priznala samo Albanija.
Godine 1994, osnovana je takozvana Oslobodilačka vojska Kosova koja ulazi u oružane sukobe sa policijom i vojskom tadašnje Jugoslavije.
Četiri godine kasnije situacija je bila veoma loša, a počinjeno je mnogo zločina na obe strane. Mirovna konferencija u Rambujeu, koja je bila neuspešna, održana je 1999.
Iste godine, u martu, počinje NATO bombardovanje Jugoslavije, koje je trajalo 78 dana, kada je veliki broj Albanaca bio primoran da napusti Kosovo i Metohiju.
Posle potpisivanja Kumanovskog sporazuma, juna 1999, vojska i policija morale su da se povuku sa Kosova i Metohije. U relativno kratkom periodu oko 200 hiljada Srba i ostalog nealbanskog stanovništva naterano je da napusti Pokrajinu. Rezolucijom 1244 Saveta Bezbednosti Ujedinjenih nacija nadležnosti su preuzele međunarodne misije, koje nisu sprečile ni njihov odlazak, niti sve češće međuetničke incidente.
Najveće nasilje od dolaska međunarodnih snaga desilo se tokom dva dana marta 2004, godine, kada je širom Kosova i Metohije ubijeno nekoliko desetina ljudi,stotine ranjeno, i proterano četiri hiljade Srba i Roma. Paljene su kuće i uništeno je 35 crkava i manastira.
Posle više bezuspešnih pregovora predstavnika Beograda i Prištine, Kosovo i Metohija je 17. februara 2008. godine jednostrano proglasilo nezavisnost.
Prva zemlja koja je priznala jednostrano proglašenu nezavisnost bila je Kostarika, a potom Avganistan, Albanija, Amerika, Francuska..
Misiju Unmika, to jest Ujedinjenih nacija, tada je, u većem delu, zamenila Misija Evropske unije, Euleks.
Tehnički pregovori vođeni su 2011. i 2012, kada su postignuti dogovori koji su se najviše ticali slobode kretanja.
Godinu dana kasnije potpisan je Briselski sporazum, koji obuhvata više oblasti, ali mnogi dogovori, poput formiranja Zajednice srpskih opština, do danas nisu sprovedeni.
Mnogobrojne krize dovele su do nove ponude međunarodne zajednice, u obliku francusko-nemačkog predloga, koji su načelno prihvatili i Beograd i Priština.
Pet država koje su u Evropskoj uniji do danas nisu priznale Kosovo, koje nije članica ni mnogih međunarodnih organizacija, uključujući Ujedinjene nacije, Savet Evrope, Interpol…
Izvor: Insajder